Luchtkwaliteit verbeteren

Luchtzuivering: hoe houd je houtrook uit huis?

Stichting HoutrookVrij streeft naar een gezonde lucht voor jong en oud. De grootste verziekers van ons woonmilieu, houtkachels en vuurkorven, zijn helaas nog niet aan banden zijn gelegd. Tot dat zover is blijven velen op zoek naar oplossingen om het in ieder geval thuis binnenshuis leefbaar te houden. In dit artikel zetten we de mogelijkheden voor schone binnenlucht op een rijtje. Het blijkt dat luchtzuiveraars met een authentiek HEPA-filter in ieder geval de toets kunnen doorstaan.

De titel van een Volkskrant-artikel van 18 mei 2018 is weinig hoopgevend: “Zuiveren luchtzuiveraars de lucht? Vaak niet, zegt Canadese hoogleraar.” Volgens hoogleraar Jeffrey Siegel van de Universiteit van Toronto is er “een enorme zwendel in luchtzuiveringsapparatuur, met name in ionisatoren”. Problematisch aan sommige ionisatoren is dat deze door het spanningsveld ozon (O3) produceren, een gas dat de luchtwegen irriteert: “Door chemische reacties tussen ozon en veelvoorkomende stoffen in huis, zoals limoneen uit schoonmaakmiddelen, kunnen bovendien schadelijke vluchtige stoffen en ultrafijne deeltjes ontstaan.”

Ook gezondheidswetenschapper Michael Brauer van de University of British Columbia (Canada) laat weten dat hij nog nooit een gedegen klinische studie is tegengekomen die aantoont dat mensen met een ionisator in huis minder gauw ziek worden. Maar er zijn gelukkig andere oplossingen. Brauer heeft wel fiducie in HEPA-filters. De filters worden veel gebruikt in de farmaceutische industrie en in ziekenhuizen en hebben hun weg ook gevonden naar de particuliere markt. “Studies hebben aangetoond dat HEPA-filters de ernst van astmatische aanvallen helpen verlagen”, zegt Brauer.

Brauer is stellig: hij ziet niet in waarom mensen een elektrostatische luchtwasser (ionisator) verkiezen boven een luchtreiniger met HEPA-filter. Wellicht, zoals de Volkskrant vermeldt, omdat deze vaak meer energie gebruiken, meer geluid produceren en onderhoud vergen. Ook zijn er professionele elektrostatische luchtzuiveraars voor ziekenhuizen die wel goed blijken te werken, zo bleek uit tests van milieu-epidemioloog Tim Nawrot van de Universiteit Hasselt: “Ik denk dat er ook voor particulieren goede apparaten op de markt zijn. Maar zie het kaf maar eens van het koren te scheiden.”

 

High-Efficiency Particulate Air

Een HEPA-filter, dat minimaal een ‘H13’ type moet zijn om als zodanig te mogen classificeren, houdt minimaal 99,95% van alle fijnstofdeeltjes groter dan 0,3 µm (micrometer) tegen. Een veelvoorkomend misverstand is dat een HEPA-filter fijnstofdeeltjes kleiner dan 0,3 µm niet tegen zou houden. Dat is namelijk wel degelijk het geval.

Performance benchmarks gebruiken juist de efficiëntie voor 0,3 µm, omdat deze grootte van deeltjes het moeilijkst zijn om te vangen. HEPA-filters kunnen nog beter deeltjes groter en kleiner dan 0,3 µm afvangen. Het filter werkt namelijk niet als een gewone zeef: de luchtgaten tussen de filtervezels zijn een stuk groter dan 0,3 µm. Maar deeltjes botsen en blijven onderweg door het filter hangen. Door diffusie blijven de allerkleinste deeltjes ook hangen.

De beproefde effectiviteit van HEPA kunnen wij uit eigen metingen bevestigen: een fijnstofmeter bij de uitlaat van een deugdelijk HEPA-filter zal letterlijk geen deeltjes tellen. Wij gebruiken dan ook een authentiek HEPA-filter voor de nultest van onze ultrafijnstofmeter. Probleem is wel dat houtrook meer bevat dan alleen fijnstof: er komt een palet aan andere schadelijke gasvormige stoffen vrij die HEPA niet kan filteren, zoals kankerverwekkende PAK’s, benzeen, formaldehyde en levoglucosan, een van de gassen die de kenmerkende penetrante geur van houtrook veroorzaken.

Hiervoor is het gewenst naast een HEPA-filter een andere beproefde techniek toe te passen: een actief koolfilter, ook wel ‘carbon’-filter. Dat werkt via adsorptie: de actieve-kooldeeltjes oefenen een aantrekkingskracht uit op schadelijk gasvormige deeltjes die vervolgens ook blijven hangen. Actieve kool heeft een fijne microstructuur met een groot aantal zeer fijne poriën. Daardoor heeft zelfs een relatief klein actief koolfilter een enorm effectief oppervlak.

Gezonde lucht voor jong en oud

Aankooptips luchtreiniger

Luchtreinigers zijn verkrijgbaar van klein tot groot en goedkoop tot prijzig. Klein ziet er misschien esthetisch verantwoorder uit, maar groter is over het algemeen beter: filtercapaciteit en ventilatievermogen nemen nu eenmaal ruimte in. Als u op zoek bent naar een luchtreiniger die zonder meer effectief is, is het belangrijk om te letten op drie zaken:

  1. Zit er een echt HEPA-filter in? (dus niet ‘HEPA-like’, ’HEPA-style’ of ‘HEPA-type’ wat niet aan de officiële standaard voldoet)

  2. Zit er een deugdelijk actief kool-filter in?

  3. De werking van ionisatie-techniek is twijfelachtig en bovendien risicovol gezien mogelijke ozonvorming bij sommige apparaten. De veiligste optie is een luchtreiniger zonder ionisatie-techniek of een waarbij deze uit te schakelen is.

Bij het Longfonds, dat zich algemeen inzet voor gezonde lucht en longen, loopt momenteel een kortingsactie met Philips. Iedereen die in 2019 een Philips luchtreiniger of luchtbevochtiger koopt, kan €10,- van het aankoopbedrag retour ontvangen en Philips doneert dan €10,- aan het Longfonds. Klik hier om naar de Longfonds-actiepagina te gaan. Uiteraard zijn er ook vele andere merken die degelijke luchtreinigers aanbieden.

Ventileren

Ventilatie is noodzakelijk om zuurstof toe te voeren en CO2 en vocht af te voeren. Een nadeel van losstaande luchtreinigers is dat deze alleen de lucht binnenin een ruimte zuiveren. Als er in de buurt een houtkachel brandt zal, bij de noodzakelijke ventilatie, nog steeds eerst vervuilde lucht van buiten in huis komen.

Een alternatief voor een losstaande luchtreiniger is een filtersysteem dat fijnstof en andere vervuiling filtert vóórdat deze het huis binnenkomt. AERIS Luchtzuivering is een Nederlandse fabrikant en installateur die het beproefde HEPA plus actief kool (zakken)filter-concept op deze wijze toepast. Zo kunt u bijvoorbeeld een slaapkamer of praktijkruimte automatisch continu van verse gezuiverde lucht laten voorzien.

Bij centrale afzuiging met luchtroosters blijkt in de praktijk de roosters sluiten vaak niet genoeg om houtrook buiten te houden. Het is mogelijk een filterunit te installeren die verse gezuiverde lucht toevoert waardoor houtrook ook niet meer door de ventilatieroosters naar binnen sijpelt.

AERIS HoutrookVrij donateursactie

Een AERIS FFU 200 filterunit kost € 790 exclusief BTW: een forse investering. Uit praktijkmetingen blijkt dat een dergelijke unit wel uitstekend werkt: u hoeft zich geen zorgen meer te maken over fijnstof die mogelijk van buiten uw woonomgeving binnen komt. Het voorfilter met actieve kool neutraliseert daarnaast schadelijke gassen en geuren. Voor de echt zware houtrook-gevallen biedt AERIS nog een additionele Carbbox aan voor een extra grote geurneutraliserende capaciteit. Deze kost € 550 exclusief BTW.

AERIS Luchtzuivering geeft donateursleden van Stichting HoutrookVrij 20% korting op alle filterunits! Kijk voor meer informatie op hun website www.aerisluchtzuivering.nl.

Geef voor de korting bij het opvragen van een offerte aan dat u donateurslid van Stichting HoutrookVrij bent.

Bent u nog geen donateurslid van HoutrookVrij? Steun ons dan direct in onze missie door u hier aan te melden vanaf slecht twee tientjes per jaar!

WTW en luchtverwarming

Een deel van de Nederlandse huizenvoorraad beschikt over een warmteterugwin-unit (WTW), ook wel balansventilatie genoemd, of luchtverwarming. Wie beschikt over zo’n gesloten ventilatiesysteem verkeert in de luxepositie dat een AERIS luchtfilterunit álle lucht die het huis binnenkomt eenvoudig vooraf kan zuiveren door de unit rechtstreeks op het systeem te installeren.

Op dit vlak biedt Brink, vooral bekend van de WTW-systemen, sinds kort ook filterunits aan. De Brink Pure Induct is een goedkopere variant van de Itho PureBlue Induct 600I. Gezien de onderliggende techniek van ionisatie zijn wij voorzichtig. De website van Itho vermeldt: “Effectieve filtratie; EU-klasse 11-12 en gelijkwaardig aan HEPA”. Helaas is ‘gelijkwaardig aan’ niet ‘gelijk aan’ HEPA. Een E11 filter houdt minimaal 95% van de zogenaamd meest penetrerende deeltjes tegen. Zoals gezegd begint een officieel HEPA-filter pas bij H13 en houdt deze minimaal 99,95% tegen. Dat is toch een verschil.

Verder meldt een bezitter van een Itho unit op het forum van Tweakers: “Een heel enkele keer ruik ik heel lichtjes een geur die op OZON lijkt, maar ik durf niet te zeggen of dat door de luchtreiniger veroorzaakt wordt of dat de geur van buitenaf komt”. Dit is uiteraard anekdotisch. Feit blijft echter dat er bij ionisatie altijd risico is op ozonvorming, al was het maar bij een storing. Bij een HEPA-filter is het risico op ozon, hoe klein ook, volledig uitgesloten. Daarom blijft onze conclusie: HEPA is de meest voor de hand liggende keuze voor luchtfiltering.

 

* Disclaimer: dit artikel bevat een samenvatting van de bij Stichting HoutrookVrij bekende literatuur over en praktijkervaringen met luchtzuivering. Stichting HoutrookVrij doet haar best zo volledig en nauwkeurig mogelijk te informeren, maar kan niet instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie. Om haar objectiviteit te waarborgen ontvangt Stichting HoutrookVrij zelf geen vergoeding van fabrikanten of verkopers voor vermelding of verkoop van welk genoemd product dan ook. Vermelde kortingsacties van Stichting HoutrookVrij komen volledig ten goede aan donateursleden van HoutrookVrij.

Kom in actie

De stichting bestaat alleen uit actieve vrijwilligers die het belangrijk vinden om naast baan en gezinsleven onze doelen te bereiken. Wil jij ook een actieve bijdrage leveren?

45mm-wide case in polished steel with wire-style lugs typical of how early wrist watches looked. This was because early wrist watches were really just pocket watches with lugs soldered to them. These two longines telemeter chronograph mens designer belts replica watch are chronograph watches that come in at around 41 mm wide. They feature a steel case and a durable leather strap. The movement is self-winding, stop and reset the chronograph and there is no way to restart the timer without resetting. The earliest watches were built around the Lemania cal. 15CHT and later models.